Kleurpsychologie: hoe kleuren het gedrag en de emotie van mensen kunnen beïnvloeden

Kleur kan een enorme impact op onze geest hebben. Een oude anekdote die dit goed illustreert, is het verhaal van het schilderij van de 20e-eeuwse kunstenaar Barnett Newman: Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue III. Dit schilderij bestaat uit een dunne blauwe strook aan de linkerkant, en een dunne gele strook aan de rechterkant. Dit terwijl de rest van het canvas is geschilderd in een felle, heldere tint rood.

In de jaren tachtig werd het stuk tentoongesteld in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Het veroorzaakte veel onenigheid en heftige reacties onder de kijkers. Dit conflict bereikte een hoogtepunt, toen een man genaamd Gerard Jan van Bladeren de tentoonstelling bezocht. Het schilderrij had zo'n intense invloed op hem, dat hij het canvas doorsneed met een mes, en het schilderij "vermoordde". Later beschreef hij zich enorm geprikkeld en opgefokt te hebben gevoeld door het schilderij, vanwege de levendige kleur die het grote canvas compleet vulde.

Kleuren en emoties

Hoewel dit een extreem voorbeeld is, is het geen geheim dat kleuren en emoties onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Intriges rond dit thema hebben geleid tot onderzoek naar de impact van kleuren vanuit een psychologisch perspectief, maar ook vanuit een culturele en historische context. Deze aangeboren verbinding tussen kleuren en gevoelens, bepaalt veel van onze dagelijkse beslissingen; van het merk meel dat we in de supermarkt kopen, tot onze kleurkeuze voor gordijnen in de woonkamer.

Dit instinct van mensen met betrekking tot kleur, gaat dieper dan simpelweg de voorkeur geven aan de ene kleur boven de andere. Onze hersenen associëren bepaalde kleuren automatisch met bepaalde emoties en kenmerken. En merken hebben dit fenomeen ook opgemerkt. Zij gebruiken namelijk doelbewust specifieke tinten in hun visuele identiteit; van hun logo's tot hun websitedesign.

Of je nu het perfecte kleurenpalet wilt kiezen voor een creatief project, je huis gaat renoveren, of gewoon geïnteresseerd bent in de complexiteit van de menselijke geest; in dit artikel ontdek je van alles. Neem een kijkje in de kleur psychologie, en kom achter de betekenis van individuele kleuren, én hun relatie met elkaar.

Wat is kleurenpsychologie?

Kleurenpsychologie is de studie naar de betekenis van kleuren, en hun invloed op menselijk gedrag. Het doel hiervan is om te begrijpen waarom, en hoe verschillende kleuren onze gevoelens, gedrag en besluitvormingsprocessen beïnvloeden. Kleur psychologie wordt op veel gebieden gebruikt; van branding en marketing tot interieurontwerp, kunst en meer. Op al deze gebieden wordt geprobeerd om kleuren zo te gebruiken, dat ze er een ​​bepaald doel mee bereiken.

Hoe zou jij je bijvoorbeeld voelen als je gaat slapen in een slaapkamer vol bleke, neutrale kleuren? Zou een kamer met paarse muren je een meer, of minder ontspannen gevoel geven? Ben je op het gebied van CTA knoppen-design, meer geneigd om op een groene knop of een rode knop te klikken? Speelde kleur een rol bij het laatste kledingstuk dat je kocht? Etc. De kans is groot dat je een sterk onderbuikgevoel hebt voor de meeste bovenstaande vragen. Zo niet allemaal...

Betekenis van kleuren: universeel of niet?

Natuurlijk kunnen de antwoorden van persoon tot persoon verschillen. Ze zijn namelijk afhankelijk van factoren zoals cultuur, opvoeding, locatie en leeftijd. Sommige kleurbetekenissen zijn echter universeler. Zo brengen we van nature warme kleuren zoals rood, oranje en geel in verband met warmte en zonneschijn. Terwijl koele kleuren zoals blauw, groen en paars de neiging hebben om rustgevend en verfrissend over te komen.

Het belang van kleurenpsychologie in marketing

Omdat kleuren zo'n sterke invloed hebben op onze emoties, kunnen ze in marketing handig worden ingezet om een ​​specifieke boodschap aan het publiek over te brengen, en vorm te geven aan de manier waarop een merk op hen overkomt. Het implementeren van het juiste kleurenschema is essentieel bij het opbouwen van een duidelijke merkidentiteit, die de toon en persoonlijkheid van een bedrijf bepaalt. Dit geldt voor alle marketingstrategieën van een bedrijf; van het logo ontwerp, tot de website en alle andere visuele inhoud.

Kennis van kleur psychologie maakt keuzes gemakkelijker

Bij het kiezen van de juiste tinten om je merk te weerspiegelen, kun je natuurlijk een online kleurenpalet generator gebruiken. Maar zonder kennis van kleurenpsychologie, kleuren betekenis en het verband tussen kleuren en emoties, wordt het moeilijk om de juiste keuze te maken.

Denk bijvoorbeeld aan een ijsmerk. Je zou je kunnen voorstellen dat het kleurenpalet van een ijswinkel speels is; vol pasteltinten of heldere en vrolijke kleuren. Een donkere winkelpui zou een heel andere sfeer creëren; een die mogelijk duidt op elegantie en volwassenheid. En dat is een ongebruikelijke keuze voor een ijsmerk.

Een ander voorbeeld is de website van een yoga-instructeur. Welke tinten komen hierbij in je op? Typische kleurenschema's voor websites voor dit soort bedrijven, zijn lichte of neutrale tinten zoals beige, wit en lichtroze. Een combinatie van zwart en rood zou niet de rust en het welzijn oproepen die een yogaleraar misschien wil overbrengen.

Kleuren betekenis

Hoewel elke kleur kan worden gebruikt in een oneindig aantal tinten en tonen, biedt de kleur psychologie algemene richtlijnen die kunnen helpen bij je palet keuzes. Om je alvast wat inspiratie te geven, hebben we een lijstje gemaakt met de meest voorkomende betekenis van kleuren:

Blauwe kleurenpsychologie

Variërend van groenblauw en marineblauw tot indigo en meer; de kleur blauw wordt vaak op verschillende manieren waargenomen, afhankelijk van de tint. Het wordt nu vaak gebruikt in bedrijfslogo's, waardoor het verband met het bedrijfsleven en vooral met de technische industrie enigszins gelijk is aan die van bepaalde andere werelddelen. Denk aan social mediaplatforms als Facebook, LinkedIn en Twitter. Of aan andere hightechbedrijven als IBM en HP.

De reden dat deze kleur zo populair is geworden bij bedrijven, kan te maken hebben met het feit dat blauw over het algemeen wordt gezien als een afspiegeling van loyaliteit en stabiliteit. Het is ook vaak verbonden met gevoelens van rust, harmonie en kalmte; het herinnert ons immers aan de zee en de lucht. In het kader van het "World’s Favourite Colour-onderzoek", stelde papierfabrikant G.F Smith zelfs vast, dat donkerblauw de meest ontspannende kleur ter wereld is.

Blauw heeft echter ook een andere kant; het houdt vaak verband met gevoelens van depressie. Vandaar ook de term "feeling blue". Gedurende de kunstgeschiedenis is het dan ook door verschillende kunstenaars gebruikt (met name Picasso), om een ​​sombere en negatieve stemming in hun schilderijen uit te drukken.

Groene kleurenpsychologie

De kleur groen wordt vaak geassocieerd met de natuur. In de kleurenpsychologie wordt het ook regelmatig gebruikt om ecologie en duurzaamheid te symboliseren. Hierdoor is het een populaire keuze onder merken die zichzelf als milieuvriendelijk willen positioneren. Daarnaast kan het betrekking hebben op groei en versheid.

Spotify's gebruik van een levendige tint groen, suggereert bijvoorbeeld dat het bedrijf vol leven en vitaliteit zit. De Amerikaanse supermarktketen Whole Foods gebruikt de kleur ook. Zij kiezen echter voor een donkerdere tint, die een buitengevoel overbrengt. Hiermee willen ze hun klanten laten "voelen" dat hun producten natuurlijk, biologisch en gezond zijn.

Gele kleurenpsychologie

Geel is een geweldige kleur om de aandacht mee te trekken. Onze ogen verwerken deze kleur het eerst, waardoor het een slimme keuze is voor waarschuwingsborden, reflecterende vesten, ambulances etc. In de natuur wordt geel voor dezelfde doeleinden gebruikt. Een wesp waarschuwt ons bijvoorbeeld voor zijn angel met zijn gele en zwarte buitenkant, net als de geel gestreepte pijlgifkikker.

De kleur geel staat echter niet alleen symbool voor voorzichtigheid, maar wordt ook sterk geassocieerd met optimisme, zonneschijn en warmte. Deze positieve kenmerken zijn bijna over de hele wereld, en in veel verschillende culturen hetzelfde. Die bijna universele perceptie van deze kleur, zou kunnen verklaren waarom het wordt gebruikt voor emoji's.

Daarnaast wordt geel ook vaak ingezet als merkidentiteit. Bijvoorbeeld om een ​​leuke, vrolijke sfeer teweeg te brengen. Denk aan het logo van Burger King, of de beroemde gouden bogen van McDonald's.

Recentelijk is er een bepaalde tint van de kleur geel opgedoken. Dit is zo'n trend geworden, dat het zelfs tot "Gen Z Yellow" is uitgeroepen. Deze naam markeert het als een frisse, eigentijdse kleur. Deze specifieke tint is overal in de populaire cultuur terug te vinden; van modeontwerp tot muziekvideo's, grafisch ontwerp etc. Het zou zelfs het populaire millennial roze hebben overgenomen...

Oranje kleurenpsychologie

Wat was er eerst; de kleur oranje of de sinaasappel (de orange)? Als kleur varieert oranje van donkere, aardse tinten zoals terracotta, tot meer roze tinten zoals zalm en koraal. Over het algemeen wordt de kleur als positief en vrolijk ervaren, maar bepaalde tinten hebben ook betrekking op voorzichtigheid. Daarom wordt het vaak gebruikt voor verkeersregels en politievesten.

Vernoemd naar de fruitsoort (in antwoord op de bovengenoemde vraag), straalt de kleur oranje van nature een gevoel van frisheid en vitaliteit uit. Ze valt onder de categorie warme kleuren, wat het gevoel van warmte en zomer verklaard. Dit terwijl de donkere tinten oranje vaak verband houden met de herfst.

In de marketing wordt oranje vaak gebruikt als een iets zachter alternatief voor rood. Het trekt de aandacht zonder al te opdringerig te zijn. Daarom zijn er veel call-to-action-voorbeelden die gebruik maken van deze kleur.

Rode kleurenpsychologie

De betekenis van de kleur rood houd sterk verband met liefde, verlangen en verleiding, terwijl het ook wordt geassocieerd met gevoelens van gevaar, woede en geweld. Het is een extreme kleur, die bovendien ook een gevoel van energie oproept. Rood trekt bovendien meteen de aandacht dankzij zijn hoge zichtbaarheid. Dit maakt het een geschikte kleur voor waarschuwingssignalen zoals stopborden en brandweerauto's.

Verschillende culturen van over de hele wereld zien rood op andere manieren. Op de Chinese aandelenmarkten wordt de kleur bijvoorbeeld gebruikt om een ​​prijsstijging te symboliseren, terwijl juist het tegenovergestelde (de aandelen die in prijs dalen) geldt in veel andere landen. Waarom? Omdat rood een gelukskleur is in de Chinese cultuur. Het wordt daar zelfs gebruikt voor bruidsjurken, en om feest en vruchtbaarheid te symboliseren.

De gedurfde en krachtige aanwezigheid van de kleur rood, maakt dat het de perfecte keuze is voor veel iconische merken. Denk bijvoorbeeld aan Coca-Cola en Netflix. Voor Coca-Cola straalt de kleur rood een gevoel van opwinding, energie en jeugd uit. En bij Netflix zorgt de rode tekst op een zwarte achtergrond ervoor dat het publiek een elegant, en "bioscoopachtig" gevoel ervaart.

Roze kleurenpsychologie

Hoewel roze een lange geschiedenis heeft als meisjesachtig en donzig, vervaagt dit stereotype geleidelijk. Meer en meer niet-traditioneel vrouwelijke merken gebruiken de kleur namelijk bij hun marketingstrategieën. In de kleur psychologie wordt roze vaak geassocieerd met speelsheid, plezier en luchtigheid. Heldere roze tinten zoals magenta of fuchsia vallen op, terwijl ze minder alarmerend of bedreigend zijn dan de kleur rood.

Misschien wel het meest bekende merk dat roze gebruikt in hun visuele identiteit, is Barbie; een bedrijf dat sterk geassocieerd wordt met alles wat meisjesachtig is. Veel andere bedrijven die zich op vrouwen richten, kiezen ook voor roze. Denk aan bepaalde make-up merken zoals Benefit en Victoria's Secret.

We kunnen echter ook de recente toename van roze in technologiebedrijven zien. Het logo van Invision heeft bijvoorbeeld een levendige roze tint. Diezelfde kleur wordt in de hele branding gebruikt. De kleur wordt tegenwoordig omarmd in technologie vanwege het gevoel van energie, jeugd en opwinding dat het met zich meebrengt. Hetzelfde geldt voor hightech verzekeringsmaatschappij Lemonade, wiens kleurenschema bestaat uit zwart, wit, én een opvallende tint felroze.

Paarse kleurenpsychologie

De kleur paars symboliseert vaak luxe, royalty, adel en wijsheid. Bovendien wordt het geassocieerd met magie, mysterie en het bovennatuurlijke. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat je de kleur paars amper tegenkomt in de natuur, waardoor het enigszins buitenaards lijkt.

Paars is een vrij ongebruikelijke kleur in de marketing. Het wordt niet vaak toegepast in veel grote bedrijven. Chocolademerk Cadbury gebruikt het echter al sinds het begin van de 20e eeuw in hun logo, en probeerde zelfs het recht te bezitten om de specifieke kleur te handelsmerken (Pantone 2685C). Omdat paars voor luxe staat, suggereert het gebruik van de kleur dat hun producten van hoge kwaliteit zijn. Sinds Cadbury zijn er ook andere chocolademerken die paars hebben omarmd; denk bijvoorbeeld aan Milka en Nestle.

Zwarte kleurenpsychologie

Zwart heeft veel verschillende kleuren betekenis. Enerzijds wordt het gezien als tijdloos en klassiek (denk bijvoorbeeld aan een verfijnd pak of de klassieke "little black dress"). Het kan elegantie, verfijning, kracht en mysterie oproepen. Maar aan de andere kant houdt het ook verband met pessimistische gevoelens van woede, eenzaamheid en depressie; evenals met rouw in de westerse cultuur.

De kleur zwart heeft bovendien voor opschudding gezorgd in de kunstwereld. Kunstenaar Anish Kapoor verwierf de exclusieve rechten op "Vantablack" (ook wel bekend als het zwartste zwart ter wereld). Dit pigment is zogenaamd zo donker dat het ietwat onwerkelijk lijkt, en het absorbeert 99,96 procent van het licht. Als reactie ontwikkelde kunstenaar Stuart Semple zijn eigen donkere pigment; Black 2.0.

Witte kleurenpsychologie

Wit wordt algemeen gezien als een weerspiegeling van onschuld, zuiverheid, goedheid en wedergeboorte. Voor velen symboliseert het een schoon wit canvas, of met andere woorden; een fris en nieuw begin. Het is een neutrale kleur die onze ogen rust geeft. Daarom wordt het op veel gebieden gebruikt; van interieurontwerp tot webdesign (kijk maar naar de hoeveelheid witruimte rond deze blogpost).

Bovendien geeft wit ook een zuiver en hygiënisch gevoel. Maar pas op; te veel wit kan een gevoel van steriliteit teweegbrengen (denk aan een tandartskliniek). Dus tenzij je een heel neutrale look nastreeft, wordt het over het algemeen aanbevolen om wit te combineren met extra kleuren, en mogelijk ook texturen.

In bepaalde culturen heeft wit betrekking op dood en rouw. In Oost-Azië wordt tijdens de rouw bijvoorbeeld witte kleding gedragen, om wedergeboorte en zuiverheid te symboliseren. Terwijl in de westerse cultuur juist vaak een witte bruidsjurk wordt gedragen op de bijzondere dag.

Grijze kleurenpsychologie

Omdat het als het ware tussen zwart en wit in ligt, wordt grijs als neutraal en evenwichtig ervaren. Het gebrek aan een duidelijke kleur maakt het nuttig, omdat het kan worden toegepast in gevallen waarin al veel kleuren worden gebruikt; het ontwerp wordt dan niet verstoord. Grijs kan op andere momenten echter weer een verfijnd, modern gevoel geven aan een evenwichtig en eigentijds ontwerp. Donkergrijs dient daarnaast soms als een meer afgezwakte versie van zwart, bij het zoeken naar een minder dramatisch contrast.

Grijs heeft echter ook een negatieve ondertoon in de kleurenpsychologie. Het kan er namelijk saai of humeurig uitzien. In design wordt over het algemeen aanbevolen om grijs te combineren met een extra kleur (wit, beige of iets anders), om het ontwerp tot leven te brengen.

Bruine kleurpsychologie

Hoewel bruin niet de meest inspirerende kleur is, kan het ook effectief worden gebruikt om een ​​aardse, natuurlijke tint te creëren. Het is tenslotte de kleur van hout, zand, modder en vele andere elementen in de natuur. Dit kan ervoor zorgen dat mensen bruin gaan ervaren als warm, geruststellend, veilig en betrouwbaar. Lichte, natuurlijke tinten bruin (zoals beige en crème), worden vaak gebruikt in hygge-interieurdecoraties. Hiermee wordt een ​​schone en minimalistische sfeer opgeroepen, maar ook warmte en gezelligheid.

Als het op marketing aankomt, is bruin een goede kleur om te gebruiken wanneer je een gevoel van vertrouwen en stabiliteit wilt creëren. Denk bijvoorbeeld aan Louis Vuitton, die bruin gebruiken in hun visuele identiteit. Hierdoor krijgt hun merk een klassieke, tijdloze uitstraling. Veel chocolademerken zoals Godiva, M & M's en Magnum kiezen bovendien ook voor bruin; een natuurlijke keuze voor hun product.

Kortom; kleuren en emoties zijn sterk met elkaar verbonden. Doe hier dus je voordeel mee tijdens het maken van een website en bij je personal branding. Verdiep je in de kleurenpsychologie, en laat de betekenis van kleuren je bedrijf een boost geven!

Door Team Wix